asteartea, maiatza 31, 2016

Botila baten historia


Edari goxo batez betea hasieran, amaitutakoan, botila ikasgelako txoko batean utzi zuten, askotan balio ez duena zakarretara botatzea kostatzen zaigulako edo… Handik egun batzutara, botilarekin gogoratu, eta harentzako zeregin bat bururatu zitzaien: mezu bat idatzi, eta ibaian behera botako zuten, inork inoiz jasoko zuen itxaropenez.

Botilak ibilbide luzea egingo du, oso luzea, eta bidean egingo dituen lagunei esker, istorio eta paraje ezezagun ugariren berri izango du. Iritsiko al da inoiz portura?

Ba al dakizu 2007an surflari batek "Zarauzko pirata egur zangoentzat" zioen botila topatu zuela hondartza parean? Barruan, Sarrionandiaren poema eta hitz goxoak… Horra Pirritx, Porrotx eta Marimototsen musikaz lagundurik, adibide gisa, Hodeiak.

astelehena, maiatza 30, 2016

Zomorroen kluba

Istorioaren lehen orriak irakurgai hemen
Zer koloretakoak dira hitza lapurtzen dizuten mutilaren begiak?

Gorkarenak katarro baten mukiak bezain berdeak direla erantzungo dizu Teresak.

Gauzak ez direla hasieran ikusten ditugun bezala, gauzei begiratzeko modu desberdin asko daudela, eta pertsonak beti ez direla kanpotik ikusten ditugun bezalakoak… Hori guztia ikasiko du Labezomorrok. Inurrierdik hasieratik du garbi, baita Armiarmak ere, baina Teresari ikaragarri kostako zaio hori ulertzea. Institutuan hasi berritan, Bulling kontuak ere badira tarteko…
baina txiki izateak baditu bere abantailak, zer arraio!

Laida Martinezek lana euskaraz idatzi ostean gaztelerara itzuli zuen, eta itzulpenak Malagako V. Gazte Literatur saria irabazi zuen. Idazle bilbotar gazte honek hainbat sari eskuratu ditu hala, euskarazko lanak gaztelerara itzuli eta sariketa garrantzitsutan aurkeztuz.

ostirala, maiatza 27, 2016

Zortzi ipuin gotiko

Muinoko etxean hilotz batek Faustoren kontzientziaren lekua hartuko du… Tik-tak, tik-tak, tik-tak… Trenbide baten ondoan ia eroria den etxeko erloju dotorea bihotzen taupaden erritmoan… Halloween batez, amorante biren gau hotza, betirakoa… Sorgin etxean, gau elurtuan, bele beltz bi, arima galduen bila. Deabruaren ibarra, bi begi handiren argitan. Ilargi betea, eta eroetxe batetik askatasunaren pasealekurako ibilbide luze eta neketsua… Zomorroak, zomorro asko… eta ametsetatik esnatzean zomorro gehiago… Eta piano baten doinuan, maitasun istorio bitxi bat…

Zortzi ipuin gotiko, eta irakurtzen duzuna irudikatuz gero, hotzikara ziurrak… 
Zein da gehien asaldatu zaituen istorioa?

osteguna, maiatza 26, 2016

Iratiko sorgin basatia


Ikasle talde bat egun batzutarako iritsi da Iratiko basora. Iñaki eta Xanti bikiek, gainera, anaia gazteagoa haiekin joateko baimena eskuratu dute. Anaia ahulagoa da itxuraz, eta pixkanaka bere bidea egiten ikasi nahi duen aitzakiaz joan da bera ere bidaian. 

Taldeak antolatu dituzte eta, lehen egunean, oso gauza arraroak ikusi dituzte mendian: arraroak eta baita beldurgarriak ere. Animalia baten hilotza lehenik, emakume batena biharamunean. Jakinminez, uste baino arazo konplikatuagoen erdian izango dira, eta Iratiko oihanean gertatzen dena argitzeko haien beldur eta izuei aurre egin beharko diete.

Sorginetan sinesten al duzu?
Zein da piztia guztietan beldurgarriena?

asteazkena, maiatza 25, 2016

Azken balada


Istorioaren lehen orriak irakurgai hemen
Noizbehinka, beste lurralde bateko koblakariak heltzen ziren bailara urrun hartara. Kontu, kanta eta berri asko zekartzaten kanpotik… Eta etxe, baserri edo dorretxeetan ostatu hartu, eta urrutiko beste mundu bateko istorioak kontatzen zituzten, mokadu eta txanpon txiki batzuen truke. Mayiri izugarri gustatzen zitazion erdi-mezulari edi-trobalari haiek ekartzen zituzten haize berrien arabera dantzatzea; inguruko berriez gain, makina bat kontakizun, esamesa edo erromantze ekartzen zuten, eta desioz bete ohi zioten bihotza; ipuinez eta ametsez burua.

Mariasun Landak ahozko literaturarekiko bere miresmena erakutsi nahi izan digu argitaratu berri duen lan honetan. Izan ere, Oreina bilakatu neska, Nafarroa Beherean topatu zen azken balada da istorio honen ardatza, nahiz eta ahozko literatura prosa bilakatzeko hiru istorio gurutzatu dituen: Oreina bilakatu neska, batetik, eta haren bertsio modernoago bat, ez hain mitiko eta tragikoa, bestetik. 

1977an Haizea taldeak musikatu zuen, eta beranduago, 1985ean, baita Amaia Zubiriak ere; Ura ixuririk da kanta haren izena. Benito Lertxundik istorio bera oinarri hartuta idatzi zuen Mayi kanta. Ahozko literatura, beraz, emankorra ez denik ezin esan.Benito Lertxundiren Mayi bideoan.


asteartea, maiatza 24, 2016

Kandinskyren tradizioa


Aintzinako Errusian ohitura omen zen UrteZahar eta Urteberri arteko gauean neska gazteak kalera atera irten eta, topatzen zuten lehen gizonari bere izena galdetzea; uste omen zuten izen bera izango zuela bere senar izango zenak. Kandinskyren biografia batean topatu zuen Mirenek bitxikeria hori, eta margolari hori biziki maite zuenez, berak ere gauza bera egitea erabaki zuen.

Eta, auskalo zergatik, Mirenek beti Aitor izeneko norbait nahi zuen bere bizitzan... 
Baina lagunek lasai utz zezaten, Manu bat agertu zen lehenago.. 

Aitor eta Manu, bi izaki erabat desberdin, biak Mirenen egia eta fantasia, biak maitatua izateko grinaren ispilu.

Neskato nerabe batek heldutasunerako bidea nola egiten duen sentimenduen bidez azaltzeko eran maisu… eta bide batez, mutilak sentimenduak azaleratzen hain trebe ez direla aditzera emanez… Saizarbitoria, itzel!

astelehena, maiatza 23, 2016

Eman amore


Jon Zetak Underground diskotekan No future taldeak emango duen kontzertura joateko plana egin du bere lagun onenarekin, bertan Haizea topatzeko esperantzaz. Gurasoek zigortu dute ordea, eta etsitzeko batere asmorik gabe, leihotik kalera egingo du salto. Gaua ustekabez josia joango zaie bi lagunei, eta kapitulu bakoitzaren sarrera kanta baten hitzek aurkezten dizutenez, horiek deszifratuz istorioaren nondik-norakoak irudikatzeko moduan izango zara.

Zein dira, zure ustez, Underground munduan topa ditzakezun piztiarik beldurgarrienak? 
Jon Zetak ere ez du erantzuna oso garbi… 

… Orduan, aurrean nituen hitz haietxek berrirakurtzean, Haizearen ordez zergatik etortzen zitzaidan Koreren irudia gogora? Pertsona batekin sentitu uste nuena beste batengan aurkitzea posible al zen? Zer gertatu zen Korerekin minutu gutxi batzuetan, Haizearekin urte luzeetan gertatu ez zena?

igandea, maiatza 22, 2016

Llumen harremana ez da uste bezain polita, eta amets batean bizi nahiko lukeela pentsatzen du azkenaldian. Betiko lagunek ere ulertzen ez dutela iritzita, gogaituta, txat batean sartu da, atari berriak zabaltzeko asmoz. Errealitate berria sortuko du bertan, Matrixen eran. Llum Triniti izango da, eta Morfeo bere lagun berria. Eta fikzioak errealitatea nahastuko du, eta akaso ere gailenduko zaio, eta Jokoan egoeraren kontrola galduko dutenean, istorioa nola amaituko den ezin jakin. Lagunarteko harremanak, sendoak izanik ere, beti ez dira nahi bezain erraz eta eramangarriak izaten.

Eleberriak idazteko beste modu bat topatuko duzu jokoan, txatean jardungo bazina bezala, elkarrizketen lekuko…
Eta misterioak bere amaraunean harrapatuko zaitu, ziur.

larunbata, maiatza 21, 2016

Burua txoriz beterik

Albertoren bizitza seme gazteenaren istripuarekin batera erabat irauli da… Goitik behera. Baina bizitza hori da, etengabeko joanean dabilen gurpil handia. Ostaizkari berean onartzeko eskatzen dionean, loreontzia bizkarrean daraman geranioa dela dio.

Ez dut lorik egiten, ez dut libururik irakurtzen, arnasa hartzen jarraitzen dudalako bizi naiz. Egutegian irakurri dudalako dakit udaberria hastear dagoela, baina niretzat euria ari du, etenik gabeko euria… Ez, ez; euria ez; nik gustuko dut euripean ibiltzea… Ibai batean itotzen ari naiz, bai, hori da, ura eztarritik behera erortzen hasi zait eta birikak ureztatu baino lehen irtetea lortzen ez badut… Zerbait behar dut berriro bizitzen hasteko.

Artean, helduen bizitza ulertzea kosta zaie haurrei… Helduek ez dute bururik, gauza ulertezinak egiten dituzte, eta kontu handiz ibili ezean ez digute berrogei urteko zaharrak izaten utziko…Berrogei urtekoek nahi dutena egin dezakete, eta pirata izatea mundiala litzateke!

osteguna, maiatza 19, 2016

Abraham


Gurasoek lan berria topatzeaz batera, hiriz aldatu beharra sufrimendua zen berarentzat, ez al ziren konturatzen? Berez, ixila, lotsatia, uzkurra… Ikaragarri kosta zitzaion lagunak egitea, gelakideekin hitz egitea ere bai…  Guztientzako ia ezinikusia zela pentsatzen zuen, baina nahiago horrela… Erlijio klase batean Abraham eta Isaacen pasadizu bati buruz hitz egin zuten arte. Denen harridurarako, hitza hartu zuen, eta harrezkero, Abraham deituko zuten. Baina, iseka baino gehiago, miresmena zuen izen horrek, eta gustatu zitzaion.

Nerabezaroko lotsa eta beldurrak, ezinegonak, kezka eta desirak idatziz jasotzen ditu Abrahamek, eta baita ametsetan ere, edo amesgaiztotan… Baina pixkanaka, uste baino ederragoa izango da heldutasunerako bidea.

asteazkena, maiatza 18, 2016

Mugida liburutegian

Albertok lan bat egiteko Entziklopedian datu batzuk bilatu behar dituela eta, liburutegira lagundu dut. Kontua da ordu erdi bat-edo neramala nire lagunak kopiatu beharrekoa noiz bukatu zain, eta kokoteraino nengoen eskuinera eta ezkerrera begiratzeaz, kokoteraino hango neska pinpirinei eta liburu azalei begiratzeaz, eta hatza sudurrean sartzeaz eta erlojua behin eta berriro begiratzeaz. Horrela bada, han bertan eskuera-eskuera nuen liburu bat hartu nuen, marrazkiak-eta ikusteko.

Eta konturatzerako… lehen esaldia deszifratu ondoren, bigarrena, eta hirugarrena… eta Albertok bizkarra ukitu didanean, joan gintezkeela esanez bezala…

- Hago, Morgan, Flanagan lotsagabe horri zentzagarri eder bat eman behar zioat-eta. Nik, John Carson Tex-ek, beti egingo diat errugabeen alde.
- Zeeer!?
- Ezer ez, ezer ez, utzidak liburua bukatzen.

Baina Ines liburuzainak ez zion amaitzen utzi. Ixteko ordua iritsi zela, eta alde egin behar zuela.
Liburutegiko karnetik izan ez, eta ezin amaiera hurrengo egunera arte ezagutu. Mendeku itzela merezi zuen horrek!

Baina… Jonek bezala, ezusteko ugari dituzu zain zure liburutegian. Nor topatu nahi zenukeen, inoiz pentsatu al duzu? Nik Ines… edo akaso bere betaurrekoak!

astelehena, maiatza 16, 2016

Usoa - Bidaia kilikagarria

Sekula ezkutatzen ez zen eguzkiari begirik kendu gabe, isiltasun aldi berean estu eta magiko hartan, Usoak zera pentsatu zuen, Aurrerantzean, triste nagoenean, beti oroitu nahi izango dut ilunabar amaigabe hau, eta nire barrenean su ttiki baten gisakoa izango da, eta argi apur bat emango dit. 

Usoak sei hilabetez itxaron behar izan zuen bere urtebetetze oparia jasotzeko, baina Eskandinaviara bidaia ahaztezina izango zen, bai gurasoentzat, baita berarentzat ere. Gurasoentzat, bidaide egokitutako bikotea petral xamarra zelako, eta Usoarentzat, Periko ezagutu zuelako… Mutil liluragarria, marrubi bat oparitu ziona, eta musu eztia eskeini ziona, bere troll xarmanta deitzen ausartu zena. Bidaia hura ipuin bat zen, bere printze propioa eta guzti… Manex gogoan halere...

Korapilotsua da ametsa eta errealitatearen arteko lotura… Lunefull! @>->--

igandea, maiatza 15, 2016

Ilusionista

Denbora zen bere buruari lotan egiten zituen ibilaldi haietaz galdetzen ziola. Ez zen ezertaz oroitzen, baina lokartu zen lekuetan ez, baizik eta beste batzuetan agertzen zen. Ordu arte gauza bitxia izan zen, benetan ez beldurtzeko modukoa. Teilatuan esnatzeak, hala ere, hotzikara handia sorrarazi zion. Are larriagoa izan zen handik ordu batzutara, nekeak jota lo hartu eta berriz esnatu zenean: eskuin eskua bero zuen, oso bero, eta argia ateratzen zitzaion globo argiztatu bat baleuka bezala; eskuan ez zeukan ezer, baina eskua guztiz piztuta zegoen.
14 urteko Nashak arnasari eutsi zion, ozta-ozta. Beldurra baino gehiago, gertatzen ari zitzaiona ulertzeko kitzikapena zuen. Inoiz ez bezala, mutiko ahula indartsu sentitzen zen, baina dena zen ulergaitz, eta, halako batean, Doban izeneko izaki batek, argi pixka bat eman zion, Ezlekuan… Bertan Izarrak gizakien ametsak direla eta zeruko ibai zabalean flotatzen dutela azaldu nahi izan zion… Eta gizakiok dagoeneko ez dugula amets egiten, amets egiten desikasi dugula, eta Orbana horregatik zabaltzen dela azkar asko, eguneroko gauza txikietan harrapaturik bizi garelako. Ilunei aurre egiten saiatzen da Erresistentzia, eta Nashak paper garrantzitsua du haiekin batean.
Ez saiatu dena kolpetik ulertzen… 
  Jakintza tantaz tanta osatzen den aintzira baita. 

ostirala, maiatza 13, 2016

Ostegunak

Bost ipuin labur… bost istorio ganberro… 
Tuna-Fish komandoak Gabon gabean kantari zentzu berezia emango dio, EKI eta Enfermeritza ikasleen harremanak erabat aldatu izanaren errudunak zigortzearren; Txema betidanik dago Edurnerekin gustatuta, baina, bigarren istorioan, asmatuko al du Teletiendaren mezu ezkutua ongi ulertzen? Malagueña salerosa, kalabaza mermelada potoez beteriko istorioa da, eta Unibertsitateko harakinak istorioan txuletak dira protagonista, azterketetako protagonista.. 
Azken istorioan, OstIko TxaKuRren konTraKo KomaNdoArekin atzerriko txakurren kontrako operazioa burutuko du Unibertsitatean nagikeriatan diharduen boskote ganorabakoak.

Zein da istorio guztietan gehien gustatu zaizuna?
Zeinek lapurtu dizu irribarrea errazen?

asteazkena, maiatza 11, 2016

Voltaire kaleko abenturak - Pozoia kopan

Petit Canardeko crepe gozoak jaten ari direla, gizon batek Annette eta Faboren interesa bereganatu du, kapela xapala, gabardina handia, eta iskanbila batean erosi berri dituen saltxitxei garestiegi iritzi dielako. Halako batean, auto bat etorri zaio gainera, eta istripua doi-doi saihestu du gizonak. Korrika joan zaizkio laguntza eskaintzera, eta hark madarikazio kontuak direla errepikatuz aldegin du.

Annettek argi ikusi du kasua: homizidio ahalegina eta Deloffre jaun misteriotsua ikusita, King Ellerton ikertzaile petoak ikerketa arduratsuari ekingo zion. Telesail bateko protagonista zen King Ellerton, baita kasuz eta abenturaz betetako liburu eta irrati kontakizunetako protagonista, eta duela urtebete Gaillard neba-arreben idolo bihurtua zen. Aita Pariseko Polizia etxean komisario izanik, ikerketen kontu horrek txora-txora eginda dauzka.

Afalorduan, aita neka-neka iritsi da, eta Deloffre izena entzun duenean, egun osoa izen horrekin bueltaka eman duela esan du… Pozoiaz egindako hilketa bikoitz baten susmagarria omen da. Annette eta Fabok ez dute ezer esan, baina lanean jarri behar dutela erabaki dute. Ez dira, ordea, bakarrik egongo.
               
Paris, Voltaire kalea 11. zenb. Oraingoz izenik gabeko kluba.
1. protokoloa: "Sagardo botila pozoituaren kasua".

Haiekin batera kasua argitzen saiatu nahi? Uste baino misterio gehiago argitu beharko dituzu orri hauetan barrena murgiltzen bazara, baina ez zaizu damutuko!

astelehena, maiatza 09, 2016

Maite-Maite ile-apaindegia


Praktiketako azken eguna bere karrerako lehenengoa balitz bezala bizi zuen. Irrika bizian zegoen ile-apaindegiko saltsa-maltsak berriro bizitzeko: Priscilleren kasketaldiak, Clararen dramak, Luckyren eztenkadak, laka eta xanpuen usainak, ate gaineko kanpaiaren dangak, diru-kutxako txintxinak, ispiluetan gurutzatzen ziren begiradak eta bezeroek beren burua itxuraldatuta ikustean eskaintzen zizkieten irribarreak.

14 urte dituztela, eskolan astebeteko praktikak egin behar dituztela esan diete, eta amonak Maite-Maite ile-apaindegian galdetu du ea Louisek bertan burutu ote ditzaken. Uste baino hobeto sentituko da bertan Louis, aitarentzat sekulako disgustua izango bada ere…
Buruhauste ugari, gehiegi… Baina ametsei tinko eutsi behar zaie, bigarren aukeretan sinesteko adorerik baduzu behintzat.

ostirala, maiatza 06, 2016

Musubero Mon Amour

Oroitzen Maxeri hamar urte bete zituenean argazki kamera oparitu ziotela?
Harrezkero argazkiak atera eta atera dabil, eta beti topatzen du bitxikeriaren bat… Aitona bere kuleroekin topatu zuenean lotsa ederra pasa zuen, eta baita kezka ere, aitona burua galtzen ari ote zen beldur. 

Oraingoan ere jo eta ma gelditu da. Kiroldegiko tribunan neska taldeari egindako argazkiak, han atzean, ezkutuan, andereño Maripi harrapatu du: Zer arraio-gorri egiten ari da andereño Maripi musu beroak ematen gizon arrotz bati? Monsieur Moustache hori nor ote da?

Maxe urduri dabil, argazki horrek andereñoa konprometitzen baitu… eta sekretua berarentzat gorde behar duela erabaki du, partidua amaitu artean behintzat. Batzutan ixilik egotea hobe!

osteguna, maiatza 05, 2016

Zu bezain ahul

Lehen eta orain, nahi eta ezin, zu eta ni… edota ni eta zu.
Iraganari ihes egin nahi eta ezina, eta arnas berria hartzeko kanpora jo beharra...
Sentimenduek lotzen dituzte 15 ipuin labur hauek, eta sentimenduen atzean, gehienetan, mina.
Denborak eragindakoa, harremanek edota harreman faltak sortutakoa, inoren ahulezia bistan uzten dutena.

Karmele Jaio
Ipuin bakoitzak min desberdina azaleratzen du, eta guztiek batera, gizakion erretratu poliedrikoa egingo digute, istorio desberdinekin gure istorioa osatuko bagenu bezala.

Bat hautatzekotan, Dantzan
Irakurriz gero, berehala ulertuko duzue zergatik…
Punta-takoi, punta-takoi, punta.

asteazkena, maiatza 04, 2016

Ezekiel nora ezean

  Bakarrik geratzea salbazioa izan zen. Ez nuen inorekin egoteko gogorik. Ez inoren lelokeriak entzuteko, ezta nire beldurrak inori kontatzeko asmorik ere. Bakarrik egon nahi nuen. Eta hura leku perfektua zen. Eguzkiak bare jotzen zuen eta kalean isiltasuna zen nagusi. Eta halaxe, sofa zahar hartan eserita, afariaz, amaz, arrebaz, aitaz eta abarrez pentsatzen nuen bitartean, loak hartu ninduen. Eta ez nintzen esnatu harik eta norbaiten eskua sentitu nuen arte nire bekokian.
- Ezekiel! Ezekiel!
Naroa zen.

Eskolara agertu da Ezekielen aita, hainbeste urte eta gero… eta bizitza hankaz gora jarriko dio. Barrena hustutzeko beharra duenean ere, kosta zaio asmatzea, mutilak inkomunikazioaren komunikazioan bizitzen ohituta daudelako. Zalaparta, barrea eta txantxa. Horiek haien hizkuntzaren kodeak… Baina bene-benetako sentimenduei buruz hitz egitea ikaragarri kosta, lotsa edo. Eta Ezekielek ez du asmatzen. Neska kontuak dira: ama, arreba, Elena, eta Naroa… Neska gehiegi, eta kirioak dantzan! Nerabezarotik gazte izateko bidea uste baino korapilatsuagoa da, etengabe korapiloak askatuz eta korapilo berriak eginez.

astelehena, maiatza 02, 2016

Nur eta herensugearen tenplua


Nur eta bere gurasoak Txinara joan berri dira bizitzera. Lagunak egin eta, Guo-Guoren urtebetetzea ospatzeko, jolas parke erraldoi batera joan dira. Bertan, atrakzioetako batean harrapaturik geldituko dira, labirinto itxurako herensugearen tenpluan, eta igarkizun batzuk ebatzi beharko dituzte irteera iristeko.

Beldurrak pixkanaka jolasari tarte egingo dio eta, izango ote dute Herensugearen bederatzi ateak igarotzeko nahikoa adimen?

Zein da frogetan gehien gustatu zaizuna?

igandea, maiatza 01, 2016

Amaren eskuak

Maiatzaren lehena Langileen eguna da, baina aurten, baita amaren eguna ere… Horregatik hautatu dugu Karmele Jaioren istorio hau.
zinemara egindako egokitzapena

Nereak txikitako argazki bat du eskutan, amaren oroitzapenak pizteko itxaropenez ospitalera ekarritako argazki bat. Baina ama lo dago. Haren eskuei begira geldituko da, eta gauzak nola diren… Haren eskuek, izaretan idatzirik dagoen ospitale hitza erdizka estaltzen dutenez, tale baino ez daiteke irakur… Tale ipuina da ingelesez, eta aitak txikitan irakurtzen zion Alice gogoratzen dio, ama ere ipuin batean bizi dela pentsatzen duen bitartean. Oroitzapenetan murgilduta, amaren eskuak josten ere gogoratzen ditu, eta baita idazten ere… eta bera laztantzen… Eta errudun sentitzen da, ama oroimena galtzen hasia zela ohartu ez delako.

Nerea kazetaria da, eta batzutan, kontatu behar duenaren beldur badela aitortu behar… Ogibide horrek egonezina sortzen dio sarri, deserosotasuna. Ospitalean, halako batean hasi da ama tarteka zerbait esaten, baina zeri buruz ari ote da? Amaren iragana ezagutzen hasiko den einean ezagutuko ditu Nereak bere portaeren arrazoiak.